Wind is net als de zon een duurzame energiebron. Het is schone energie, raakt nooit op, veroorzaakt geen luchtvervuiling en er komt geen broeikasgas vrij. Windenergie is bovendien een goedkope en efficiënte bron van duurzame energie. In Nederland spraken we in het Klimaatakkoord af dat we in 2050 alleen nog maar duurzame energie gebruiken en dat er geen schadelijke uitstoot meer is. Hierdoor voorkomen we verdere opwarming van de aarde en sparen we het klimaat. Daarom is elektriciteit uit wind (en zon) hard nodig.
Windenergie op land is één van de goedkoopste vormen van duurzame energie. Het huidige kabinet heeft daarom gekozen om hierop maximaal in te zetten. Het duurzaam opwekken van energie is nodig om klimaatverandering te beperken en om minder afhankelijk te worden van fossiele brandstoffen zoals olie en aardgas.
Om verdere opwarming van de aarde en klimaatverandering tegen te gaan, gaat Nederland het gebruik van fossiele brandstoffen (zoals olie en aardgas) verminderen. Hierover zijn internationaal afspraken gemaakt in het Klimaatakkoord. De gemeente Hardenberg heeft als doel om in 2030 minstens dertig procent van alle energie duurzaam op te wekken. Het uiteindelijke doel is om in 2050 alle energie in de gemeente duurzaam en fossielvrij op te wekken.
Lees ook: Gemeente Hardenberg: Nieuwe afspraken over windenergie in de gemeente Hardenberg
In het Klimaatakkoord van Parijs is afgesproken dat we in 2030 in Nederland voor 35 miljard kilowattuur per jaar zonne- en windenergie moeten opwekken. Dit betekent voor Overijssel dat we in 2030 2 TWh aan windenergie moeten opwekken. Hiervoor zijn ongeveer 90 extra windturbines nodig.
De Rijksoverheid heeft Nederland in 30 RES-regio’s gedeeld. Elke regio moet een RES maken. Hierin staat hoe de regio een bijdrage wil leveren aan het Klimaatakkoord. In Overijssel moet voor 2030 2 TWh aan windenergie worden opgewekt. Hiervoor zijn ongeveer 90 extra windturbines nodig. De gemeenteraden, Provinciale Staten en algemeen besturen van de waterschappen in Overijssel hebben, om deze doelstellingen te halen, een Regionale Energiestrategie gemaakt en vastgesteld. In de RES is afgesproken dat de beste verhouding, ook met oog op overbelasting van het stroomnet, 40 procent zonne-energie en 60 procent windenergie is.
4 voorkeursgebieden voor grootschalige opwek
De komende jaren is het nodig dat er ongeveer 90 windturbines bij komen in Overijssel. De afgelopen jaren is er al hard gewerkt om meer windenergie in Overijssel te realiseren. Maar het gaat niet snel genoeg. Daarom hebben Provinciale Staten op 21 juni 2023 de motie Grip op Wind aangenomen waarin ze GS oproepen om meer regie te nemen op windenergie. Concreet betekent dit dat we gaan werken met vier voorkeursgebieden. In deze gebieden komen 15-30 windturbines.
Voor meer informatie: Windenergie – Provincie Overijssel
Nee, windenergie op land is op dit moment de goedkoopste vorm van duurzame energie. Voor bijvoorbeeld zonne-energie moet de overheid meer subsidie per kilowattuur beschikbaar stellen om deze vorm rendabel te kunnen maken.
Er staan al veel en hoge windmolens in de zee en er komen er nog veel meer. Het Nederlandse zeeoppervlak is groter dan het Nederlandse landoppervlak. Toch is het niet logisch om alleen maar windmolens op zee te plaatsen. Door scheepvaartroutes, visserij en natuurgebieden is een groot deel van de zee niet bruikbaar voor windmolens. Windmolens op land zijn ook goedkoper. Dit komt vooral door de aansluitkosten van windparken op het elektriciteitsnet. Die kosten worden steeds hoger als je verder op zee komt omdat de opgewekte elektriciteit dan verder getransporteerd wordt. Hoe dichter de energiebron bij de gebruiker, hoe beter.
Met het plaatsen van alleen zonnepanelen haalt de gemeente Hardenberg de gestelde duurzame doelstellingen niet. Zonne-energie draagt deels bij aan een (duurzame) energievoorziening en neemt bovendien veel (agrarische) grond in beslag. In het coalitieakkoord van Overijssel staat dat zonnepanelen op landbouw- en natuurgrond zoveel mogelijk voorkomen moeten worden. In Overijssel is voor bijna 1,3 Terawattuur aan zonne-energie gerealiseerd of in de pijplijn (386 hectare zon op veld, 944 hectare zon op dak).
Zonne-energie is zeker ook een belangrijke energiebron maar niet de enige oplossing. ’s Nachts en in de winter wekken ze nauwelijks energie op. Bovendien: als het waait, schijnt vaak de zon niet en andersom. Om in de avond en winter gebruik te maken van zonne-energie moeten we de opgewekte elektriciteit opslaan in grote accu’s. Ook niet alle (bedrijfs-)daken zijn geschikt voor zonnepanelen. En zelfs als alle daken vol zonnepanelen liggen, dan leveren die niet voldoende energie op. Kortom: zonne-energie en windenergie kunnen elkaar goed aanvullen en optimaal gebruik maken van het elektriciteitsnetwerk. Dat scheelt enorm veel kosten.
Er moeten nú klimaatmaatregelen worden genomen om opwarming van de aarde te voorkomen. Het bouwen van een kerncentrale duurt minstens 10 jaar. We kunnen in de tussentijd niet wachten.
We zitten in de beginfase van dit project. Er moeten nog heel veel onderzoeken worden gedaan. Op basis van die resultaten toetsen we of het project past binnen de wet- en regelgeving. Vervolgens moeten de procedures nog doorlopen worden, waarin ruimte is voor bezwaar, zienswijzen en beroep. Op dit moment kunnen we dus nog niet met zekerheid zeggen dat de windturbines er komen.
De initiatiefnemers willen dat minimaal 50% van het eigendom van het toekomstige windpark in lokale handen komt. Iedereen mag en kan meedoen.
Lokaal eigendom gaat over:
Men kan op verschillende manieren financieel meedoen:
Aandeelhouderschap in het windproject. De initiatiefnemers stellen een nader te bepalen percentage (%) van de aandelen van het windproject beschikbaar aan de omgeving van het windpark.
Een jaarlijkse tegemoetkoming voor direct omwonenden van het windproject binnen een nader te bepalen afstand tot de windturbines.
Een gebiedsfonds waarin jaarlijks een nader te bepalen percentage (%) van de omzet van het windpark wordt gestort. Dit bedrag kan gebruikt worden om te investeren in duurzame en/of sociale projecten/activiteiten in de omgeving van het windproject. Het fonds zal worden opgericht in afstemming met de omgeving van het windpark.
Het geluid van een windturbine kan als hinderlijk worden ervaren door omwonenden. Daarom zijn er regels om de overlast zoveel mogelijk te beperken.
Het is een misverstand dat deze middeling ervoor zorgt dat de turbine ’s nachts meer geluid mag maken als dit op een ander tijdstip gecompenseerd wordt. (Bron: Geluidnormering windmolens (rvo.nl))
Als de zon schijnt en de wind waait, veroorzaakt de draaiende beweging van de rotorbladen van een windturbine een bewegende schaduw. Deze schaduw wordt ook wel slagschaduw genoemd. Volgens de wet mag slagschaduw maar beperkt hinder veroorzaken op woningen in de (directe) omgeving. De huidige norm voor woningen is maximaal 6 uur slagschaduw per jaar. Het windpark moet aan de geldende normen voldoen om de slagschaduw zoveel mogelijk te beperken.
Voor de coating van de bladen wordt epoxy, een kunsthars, gebruikt. Voor de vervaardiging van epoxyharsen wordt gebruik gemaakt van Bisfenol A. Het Europees Agentschap voor chemische stoffen (EFSA) concludeert dat Bisfenol A geen algemeen gezondheidsrisico inhoudt voor consumenten omdat de blootstelling onder het veilig toegestane niveau ligt. Alhoewel BPA zich ook via water of de lucht kan verspreiden, is voeding de belangrijkste bron waarmee mensen in contact komen met de stof. Dit kan via ingeblikt voedsel, thermisch papier of plastic flessen.
Een windturbine met een vermogen van 6 MW kost ongeveer 7 miljoen euro op dit moment. Deze prijs wordt sterk bepaald door de prijs van staal en arbeid en schommelt jaarlijks. Een enkele turbine, met een tiphoogte van 250 meter, produceert jaarlijks ongeveer 17.000.000 kilowatturen. Stel dat de verkoopprijs van een kilowattuur 0,10 euro is, dan levert deze windturbine jaarlijks 1.700.000, – euro aan omzet. Deze omzet wordt in de eerste plaats gebruikt om alle kosten van het windpark te betalen.
Het energieverbruik van productie van windturbines, inclusief grondstoffen, vervoer en plaatsing wordt gemiddeld binnen drie tot zes maanden ‘terugverdiend’.
De stroom gaat via een kabel naar een nabijgelegen midden- of hoogspanningsstation. Daar komt de stroom op het elektriciteitsnetwerk. Via het elektriciteitsnet gaat de stroom naar de afnemers. Dit gaat via een contract met een nog te selecteren energieleverancier.
Elke type windturbine moet een certificaat hebben waaruit blijkt dat voldaan wordt aan de internationale ontwerpnormen voor windturbines. Deze norm heeft onder meer betrekking op de veiligheid van de turbine. Onderdeel van de norm is het beoordelen of een windturbine bestand is tegen extreme weersomstandigheden (hoge windsnelheden, windstoten). De windturbines moeten over een dergelijk certificaat beschikken voordat met de bouw mag worden begonnen.
Windturbines gaan onder de huidige technische omstandigheden ongeveer 25 tot 30 jaar mee. De initiatiefnemers zullen een vergunning aanvragen voor maximaal 25 jaar. Gedurende die periode is er geen sprake van vervanging van de turbines, tenzij er tussentijds sprake is van een onvoorziene calamiteit. Tussentijdse vervanging van de wieken is onder andere afhankelijk van de gebruiksduur, belasting, materiaalgebruik en vormgeving.
Als de molens na 25 jaar vervangen worden, zal er opnieuw besluitvorming moeten plaatsvinden op basis van de dan bestaande technieken, innovaties en beleidsmatige doelstellingen en inzichten. Eventuele vervanging na 25 jaar is geen onderdeel van dit project of van de aan te vragen vergunning.
Na de uitwerking van het idee in de initiatiefase komt de planfase. In deze 2e fase doen de initiatiefnemers onderzoeken naar de toekomstige effecten van het windpark op de omgeving. Ze onderzoeken onder andere:
Op basis van de resultaten van deze onderzoeken toetsen ze of het project past binnen de wet- en regelgeving.
Uit rapporten van onder meer het Wereld Natuur Fonds blijkt dat windturbines slechts een klein deel van de slachtoffers veroorzaken die door menselijk handelen om het leven komen. Uit onderzoeken blijkt dat bijvoorbeeld, verkeer, hoogspanningsleidingen, huisdieren (katten) veel meer slachtoffers veroorzaken
Het plaatsen van windmolens kan effect hebben op vogels en vleermuizen. Daarom zijn er beschermende bepalingen voor het plaatsen van windparken. Deze zijn bedoeld om eventuele hinder voor vogels, vleermuizen en hun verblijfplaatsen (direct en indirect door effecten op migratieroutes of foerageergebieden) te beperken.
De belangrijkste beschermende bepalingen voor vogels en vleermuizen zijn de Flora- en faunawet, Natuurbeschermingswet, Natura 2000-gebieden en de gebieden van de Ecologische Hoofdstructuur (EHS). De Europese Vogel- en Habitatrichtlijnen zijn opgenomen in de nationale wetgeving. Het Alterra-rapport ‘Ecologische en natuurbeschermingsrechtelijke aspecten van windturbines op land‘ geeft een goed overzicht. Het rapport is te downloaden op www.wur.nl.
Er is van alles van invloed op de waarde van woningen. Het is dus lastig om de invloed van de komst van windturbines in kaart te brengen. Woningeigenaren waarbij aangetoond sprake is van waardedaling als gevolg van de komst van windturbines kunnen gebruik maken van een planschaderegeling. Dat betekent dat u de waardevermindering (deels) krijgt vergoed. Er is wel een eigen risico als eigenaar.
Als er hinder wordt ervaren, kan dat worden gemeld bij het bevoegd gezag. Die zal beoordelen of de windturbine overeenkomstig de vergunning geplaatst en in gebruik is. Als dat niet het geval is, zal het bevoegd gezag in gesprek gaan met de initiatiefnemers om (verdere) hinder te voorkomen. Bij overtredingen kan bevoegd gezag handhavend optreden. De initiatiefnemers zullen zowel in de ontwikkel- als exploitatiefase eventuele hinder van het windpark proberen te voorkomen of hiervoor een oplossing zoeken.